Plan sukcesji

Poprawnie skonstruowany Plan Sukcesji powinien zapewnić płynne przejście majątku pomiędzy pokoleniami, zgodnie z zamierzeniami wszystkich zainteresowanych, niezależnie od faktycznej przyszłej długości życia i momentu śmierci poszczególnych osób, oparty na opisanych poniżej zasadach. Powinien być skonstruowany w szczególności z punktu widzenia interesu osób oraz organizacji gospodarczych, które pozostaną i będą musiały stawić czoło śmierci osób dla nich istotnych; eliminować problemy wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów prawnych oraz zapewnić uzyskanie określonych korzyści.

Planowanie spadkowe kojarzy nam się zazwyczaj z testamentem i innymi regulacjami prawa spadkowego. Poza prawem spadkowym pozostają ubezpieczenia na życie, oraz szereg innych narzędzi finansowych. Działają one jednak jednocześnie na okoliczność zajścia tego samego zdarzenia, jakim jest śmierć osoby fizycznej. Nasza propozycja polega na tym, aby kwestię sukcesji majątku potraktować szerzej. Chodzi o to, aby traktowane zazwyczaj osobno przez różne grupy doradców, elementy prawa oraz finansów połączyć w jedną, funkcjonalną całość. Do tej pory bardzo często spotykaliśmy się z tym, że - działając osobno - prawnicy koncentrowali się na rozwiązaniach prawnych, z pominięciem finansów i możliwości które dają produkty finansowe, a doradcy finansowi nie brali pod uwagę zagrożeń prawnych oraz tego, w jaki sposób mechanizmy prawa przekładają się na sytuację finansową Klienta. Przez ostatnie lata udało nam się wypracować rozwiązania polegające na łączeniu mechanizmów prawa spadkowego, jak też innych gałęzi prawa, z ubezpieczeniami na życie i innymi produktami finansowymi. Na tej podstawie proponuję następującą definicję Planu Sukcesji oraz związany z nim sposób myślenia:

Każdy z nas funkcjonuje w określonej rzeczywistości; społecznej, rodzinnej, gospodarczej i majątkowej. Póki żyjemy i działamy, realizujemy nasze plany i zamierzenia, współpracujemy z innymi ludźmi, wychowujemy dzieci, budujemy majątki i zarządzamy nimi. Natomiast w każdej chwili, na każdym etapie naszego życia, może okazać się, że z przyczyn od nas niezależnych nie jesteśmy w stanie dokończyć naszych planów. Po prostu może nas zabraknąć. Wówczas musi zadziałać mechanizm, który za nas załatwi to, czego sami nie zdążyliśmy zrobić. Przynajmniej na tyle, na ile jest to możliwe. Planem Sukcesji nazywamy zatem świadome i celowe zarządzanie własnym (rodzinnym) majątkiem w dłuższej perspektywie czasowej. Należy go postrzegać na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze jego celem jest budowa, a potem stopniowe przekazywanie majątku w rodzinie; także poprzez przygotowywanie naszych sukcesorów, następców, do roli zarządzania majątkiem, jaki zostanie im powierzony. Na tym etapie Plan Sukcesji obejmuje takie narzędzia jak darowizny, intercyzy, produkty inwestycyjne i kapitałowe, lokaty, polisy emerytalne i posagowe. Ma nas przeprowadzić przez kolejne etapy życia, zgodnie z planami, które realizujemy i które dostosowujemy do zmieniającej się rzeczywistości. Po drugie, na wypadek, gdyby na danym etapie życia nas zabrakło, powinniśmy zapewnić wykonanie tego, czego byśmy sobie życzyli, a mianowicie: utrzymanie majątku, płynność zarządzania majątkiem, właściwy i bezsporny podział majątku w rodzinie, finansowe pokrycie spłat pomiędzy spadkobiercami lub osobami trzecimi (wspólnikami), zapewnienie wykonania innych funkcji, jak na przykład opieki nad dziećmi lub osobami starszymi i chorymi. Aby nad tym zapanować potrzebujemy innego rodzaju narzędzi: polis na życie oraz testamentów, czasem niezbędne są także zapisy w umowach spółek. Ta płaszczyzna dotyczy rozważenia zajścia określonych zdarzeń: śmierci poszczególnych członków rodziny lub organizacji gospodarczej (spółki) oraz jednoczesnej śmierci kilku osób przy różnych scenariuszach. Wówczas dopiero możemy stwierdzić, że nasze planowanie obejmuje wszystkie ryzyka i jest do końca przemyślane. Oczywiście chodzi o analizę sytuacji osób, które pozostają - musimy uwzględnić prawne i finansowe mechanizmy, które zadziałają po śmierci naszego małżonka, partnera życiowego czy wspólnika w spółce. Dlatego jest to dla nas tak istotne.

W spółkach czy indywidualnie prowadzonych firmach Plan Sukcesji powinien uwzględniać, poza interesem rodzin wspólników, także interes samej organizacji gospodarczej. Zwracamy przy tym uwagę jednocześnie na klika płaszczyzn:

• możliwość likwidacji firmy (przy indywidualnej działalności gospodarczej, większości dwuosobowych spółek osobowych),

• ciągłość zarządzania firmą, czyli zapewnienie, że firma trafi we właściwe ręce i będzie mogła w możliwie niezakłócony sposób działać dalej,

• możliwość wystąpienia konfliktów wewnątrz firmy, czyli rozważenie stosunków i relacji pomiędzy dotychczasowymi wspólnikami, a spadkobiercami zmarłego,

• konieczność wypłaty wartości udziałów zmarłego na rzecz spadkobierców, w przypadku, kiedy udziały nie są dziedziczone (przy określonych zapisach w umowach spółek prawa handlowego oraz wieloosobowych spółkach cywilnych, przy wieloosobowych spółkach jawnych bez zapisów o dziedziczeniu udziałów), czyli niebezpieczeństwo utraty płynności finansowej lub upadłości firmy,

• plany wspólników związane z przekazaniem udziałów tylko wybranym sukcesorom (członkom rodziny lub pozostałym wspólnikom),

• koszty związane z przejęciem udziałów, zabezpieczeniem długów powstałych po likwidacji firmy, rozliczeniami pomiędzy wspólnikami lub/i spadkobiercami.

Plan Sukcesji może dotyczyć wyłącznie firmy (grupy firm), jak też sytuacji prywatnej w rodzinach wspólników.

W przypadku większych organizacji gospodarczych możliwe są do zastosowania także rozwiązania polegające na wyłączeniu spółki lub grupy kapitałowej spod działania prawa spadkowego i spowodowanie, że nie będzie ona podlegać dziedziczeniu, przetrwa jako organizacja gospodarcza, a rodziny wspólników w kolejnych pokoleniach będą mogły czerpać określone korzyści bez prawa podziału majątku firmowego. Wymaga to dalej idącej regulacji, w oparciu o prawo międzynarodowe. Świadczymy również usługi w tym zakresie, we współpracy z podmiotami zewnętrznymi.

Wdrożenie Planu Sukcesji zgodnego z powyższym opisem w sposób pełny i wszechstronny zabezpiecza interesy Klienta. Możemy zadziałać tak w ograniczonym zakresie, adekwatnie do potrzeb i treści zlecenia Klienta.

Oto lista 10 podstawowych korzyści, które w konkretnej sytuacji można osiągnąć po wprowadzeniu w życie poprawnie skonstruowanego Planu Sukcesji:

1. wykrycie wszelkich niedogodnych prawnych i finansowych skutków zgonu wskazanych osób, dokładne określenie własnej sytuacji w rodzinie lub w organizacji gospodarczej na wypadek ich przedwczesnej śmierci, z punktu widzenia interesu prywatnego oraz interesu prowadzonej firmy, tak na płaszczyźnie właścicielskiej, jak i zarządczej, oraz eliminacja potencjalnych problemów,

2. dokładne obliczenie wysokości potencjalnych długów spadkowych i innych obciążeń, zarówno tych wynikających z kosztów przejęcia masy spadkowej, podatków, czy też powstających na skutek śmierci danej osoby, poprzez wygaśnięcie umów kredytowych, z powodu likwidacji firmy albo konieczności spłat w spółkach (np. obowiązkowe umorzenie udziałów), ich minimalizacja oraz zabezpieczenie źródeł finansowania,

3. eliminacja problemów proceduralnych, przez dłuższy czas utrudniających lub też uniemożliwiających zarządzanie majątkiem, co może być spowodowane:

   1. przeciągającymi się procedurami spadkowymi, np. spisem inwentarza, jeśli nie jest niezbędny,

   2. koniecznością uzyskania zgody wszystkich współwłaścicieli na daną czynność prawną (zlecenie sprzedaży jednostek TFI lub akcji na rachunku maklerskim, sprzedaż samochodu, nieruchomości czy udziałów w spółce),

   3. czasową niemożnością wykonywania praw z udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego,

   4. konieczność uzyskania zgody sądu rodzinnego na zmianę obciążenia hipoteki nieruchomości, co może uniemożliwić renegocjację umowy z bankiem po śmierci jednego z rodziców - w sytuacji, kiedy dziedziczą niepełnoletnie dzieci i każda czynność przekraczająca zwykły zarząd wymaga zgody sądu,

   5. oraz wieoma innymi;

4. zabezpieczenie praw dzieci z poprzednich związków,

5. zabezpieczenie partnerów w związkach nieformalnych,

6. obniżenie i zabezpieczenie finansowania zachowku, wyłączenie prawa do zachowku,

7. zmniejszenie podatku od zysków kapitałowych,

8. zabezpieczenie firmy przed niekorzystnymi skutkami prawnymi i finansowymi śmierci właściciela lub jednego ze wspólników, poprzez (w zależności od prawnej formy prowadzenia działalności):

   1. zapewnienie ciągłości zarządzania firmą na poziomie operacyjnym i nadzorczym oraz właścicielskim, zwiększenie bezpieczeństwa i wiarygodności firmy w stosunku do kontrahentów, banków, instytucji finansowych oraz udzielających dotacji, pracowników,

   2. eliminację ryzyka likwidacji firmy oraz powstania związanych z tym długów,

   3. obliczenie oraz zabezpieczenie finansowania wypłaty przez spółkę ekwiwalentu za umarzane udziały,

   4. zabezpieczenie wartości udziałów lub akcji firmy w czasie, niezależnie od zdarzeń losowych dotyczących wspólników i właścicieli,

   5. stworzenie Planu Sukcesji udziałów w spółce lub grupie kapitałowej, płynnego przekazania udziałów pomiędzy pokoleniami w rodzinie albo pomiędzy wspólnikami, zapewniającego płynny zarząd spółką w długim okresie czasu, powiązanie funkcji zarządczych i nadzorczych z własnością udziałów w rękach wskazanych osób, stworzenie planu finansowego pokrycia kosztów przejęcia udziałów albo rozliczeń pomiędzy spadkobiercami albo wspólnikami a spadkobiercami; zmniejszenie ryzyka konfliktów wewnętrznych w spółce pomiędzy spadkobiercami zmarłego, a pozostałymi wspólnikami,

   6. stworzenie dodatkowego kapitału pozwalającego na sfinansowanie rozliczeń pomiędzy spadkobiercami albo wspólnikami a spadkobiercami,

9. Zabezpieczenie majątku prywatnego przed zobowiązaniami wynikającymi z prowadzenia działalności gospodarczej,

10. ułożenie sytuacji własnościowej w rodzinie, zabezpieczenia przed finansowymi skutkami potencjalnych rozwodów czy podziału majątku małżeńskiego.